COVID-19 necə yayılır

COVID-19-un əsasən fiziki cəhətdən bir-birinə yaxın olan insanlar (təxminən 6 fut) arasında olan insanlar da daxil olmaqla insandan insana yaxın təmas yolu ilə yayıldığı düşünülür. İnfeksiyaya yoluxmuş, lakin simptomları olmayan insanlar virusu başqalarına da yaya bilər.COVID-19 ilə yenidən yoluxma halları bildirilmişdir, lakin nadirdir. Hələ də virusun necə yayıldığını və səbəb olduğu xəstəliyin şiddətini öyrənirik.

COVID-19 insandan insana çox asanlıqla yayılır

Virusun insandan insana necə asanlıqla yayıldığı dəyişə bilər. COVID-19-a səbəb olan virus, qripdən daha təsirli bir şəkildə yayılır, lakin insanları təsir etdiyi bilinən ən yoluxucu viruslardan biri olan qızılca qədər təsirli deyil.

COVID-19 ən çox sıx təmas zamanı yayılır

• COVID-19 olan bir insanın fiziki cəhətdən yaxınlığında (6 metr məsafədə) və ya bu şəxslə birbaşa təmasda olan insanlar ən çox infeksiya riski daşıyırlar.
• COVID-19 olan insanlar öskürəndə, hapşıranda, mahnı oxuyanda, danışanda və ya nəfəs aldıqda istehsal edirlərtənəffüs damcıları. Bu damcıların ölçüsü daha böyük damcılardan (bəziləri görünür) kiçik damlacıqlara qədər dəyişə bilər. Kiçik damcılar hava axınında çox tez quruduqda hissəciklər də yarada bilər.
• Infections occur mainly through exposure to tənəffüs damcıları when a person is in close contact with someone who has COVID-19.
• Tənəffüs damlacıqları tənəffüs edildikdə və ya burun və ağızın içini düzəldənlər kimi selikli qişalara yığıldıqda infeksiyaya səbəb olur..
• As the tənəffüs damcıları travel further from the person with COVID-19, the concentration of these droplets decreases. Larger droplets fall out of the air due to gravity. Smaller droplets and particles spread apart in the air.
• With passing time, the amount of infectious virus in tənəffüs damcıları also decreases.

COVID-19 bəzən havadan ötürülmə yolu ilə də yayılır

• Bəzi infeksiyalar, havada dəqiqə-saat saxlaya biləcək kiçik damcılarda və hissəciklərdə virusa məruz qalmaqla yayıla bilər. Bu viruslar, yoluxmuş şəxsdən 6 metr məsafədə və ya həmin şəxs boşluğu tərk etdikdən sonra insanlara yoluxa bilər.
• Bu cür yayılma adlanırhava yolu ilə ötürülməvə vərəm, qızılca və su çiçəyi kimi infeksiyaların yayılmasının vacib bir yoludur.
• Müəyyən şərtlərdə, COVID-19 xəstələrinin, 6 metrdən çox məsafədə olan insanlara yoluxduqlarına bənzəyir. Bu ötürülmələr qeyri-kafi ventilyasiya olan qapalı yerlərdə baş verdi. Bəzən yoluxmuş insan ağır nəfəs alırdı, məsələn, mahnı oxuyarkən və ya idman edərkən.
  • Bu şərtlər daxilində, elm adamları, COVID-19 olan insanlar tərəfindən istehsal olunan yoluxucu kiçik damlacıq və hissəciklərin miqdarının, virusu digər insanlara yayacaq qədər konsentrə olduğuna inanırlar. İnfeksiyaya yoluxmuş insanlar eyni vaxtda və ya COVID-19 olan şəxsin getməsindən bir müddət sonra eyni məkanda idilər.
• Available data indicate that it is much more common for the virus that causes COVID-19 to spread through close contact with a person who has COVID-19 than through hava yolu ilə ötürülmə.[1]

COVID-19, çirklənmiş səthlərlə təmasdan daha az yayılır

• Tənəffüs damcıları səthlərə və cisimlərə də düşə bilər. Bir insanın üzərində virusu olan bir səthə və ya bir cisimə toxunduqdan sonra öz ağzına, burnuna və ya gözlərinə toxunaraq COVID-19 ala bilər.
• Toxunan səthlərdən yayılmağın COVID-19-un yayılmasının yayılmış bir yolu olduğu düşünülmür

COVID-19 nadir hallarda insanlarla heyvanlar arasında yayılır

• COVID-19-a səbəb olan virusun yayıla biləcəyi görünürinsanlardan heyvanlarabəzi hallarda. CDC, dünya miqyasında pişik və itlər də daxil olmaqla az miqdarda ev heyvanının COVID-19-a səbəb olan virusa yoluxduğu, əsasən COVID-19 olan insanlarla yaxın təmasdan sonra xəbərdar olduğunu bilir. Nə etməli olduğunuzu öyrəninev heyvanlarınız varsa.
• Bu zaman COVID-19-un yayılma riski varheyvanlardan insanlaraaşağı hesab olunur. Haqqında məlumat əldə edinCOVID-19 və ev heyvanları və digər heyvanlar.

Özünüzü və başqalarını qoruyun

Xəstəliyin qarşısını almağın ən yaxşı yolu bu virusa məruz qalmamaqdır.Yayılmanı yavaşlatmaq üçün addımlar ata bilərsiniz.

• Başqalarından ən azı 6 fut uzaqlaşın, nə vaxt mümkünsə. Bu, COVID-19-un yayılmasının qarşısını almaq üçün çox vacibdir.
• Ağzınızı və burnunuzu maska ​​ilə örtün when around others. This helps reduce the risk of spread both by close contact and by hava yolu ilə ötürülmə.
• Əllərini yutez-tez sabun və su ilə. Sabun və su yoxdursa, ən azı 60% spirt olan bir əl təmizləyicisindən istifadə edin.

• İnsanların sıx olduğu yerlərdən çəkininvədaxili məkanların düzgün havalandırılmasını təmin edin by bringing in outdoor air as much as possible. In general, being outdoors and in spaces with good ventilation reduces the risk of exposure to infectious tənəffüs damcıları.

• Evdə qalın və təcrid olunxəstələnəndə başqalarından.
• Mütəmadi olaraq təmizləyin və dezinfeksiya edintez-tez toxunan səthlər.

Pandemiya stresli ola bilər, xüsusən də başqalarından uzaq olduğunuz zaman. Bu müddət ərzində bu vacibdirsosial əlaqələri qorumaq və zehni sağlamlığınıza qayğı göstərmək.

Nə edə biləcəyiniz barədə daha çox məlumat əldə edinözünüzü və başqalarını qoruyun.